Ode aan Kirihito 1: Hondenlevens, door Osamu Tezuka

recensent: Peter Motte

onder auspiciën van De voormalige Tijdlijn en Vertaalbureau Motte

"Ode aan Kirihito" van Osamu Tezuka lijkt wat op "Monster" van Naoki Urasawa. In beide gevallen is het personage een dokter van hoog niveau. In beide gevallen wordt hij onheus behandeld door ambitieuze collega's en meerderen. In beide gevallen zijn er monsters.

Maar er zijn ook belangrijke verschillen. De dokters moeten allebei vluchten. In "Ode aan Kirihito" is dat dokter Kirihito. Hij wordt door zijn meerdere naar een dorp geleid, Doggoddal. Kirihito denkt dat hij gestuurd wordt om meer informatie te verzamelen over een vreemde ziekte, maar in werkelijkheid wil zijn meerdere dat hij er met die ziekte wordt besmet. Na die besmetting vlucht Kirihito uit Doggoddal, en belandt van het ene avontuur in het andere.

Ook in "Monster" moet dr. Tenma vluchten, en ook hij krijgt met allerlei problemen af te rekenen terwijl hij probeert te achterhalen wat er precies aan de hand is. Bovendien wordt hij gezocht voor moord.

Een deel van de strijd die de dokters moeten voeren is dus tegen hun corrupte collega's en meerderen, maar een belangrijk deel is ook de strijd tegen de oorzaken van de monsters.

Die monsters verschillen sterk. In "Monster" ontstaan ze gedeeltelijk door experimenten op menselijke kinderen, maar er zit meer achter dan psychologische en psychiatrische behandelingen. In "Ode aan Kirihito" blijkt een ziekte de oorzaak te zijn van vergroeiingen, zodat hedendaagse mensen fysieke kenmerken krijgen uit een verre vorige fase uit de evolutie. Die vervormingen leiden uiteindelijk tot de dood, zelfs binnen de maand.

Zodra dr. Kirihito besmet is, begint dus een race. Maar hij slaagt er wel in om de oorzaak van de ziekte te ontdekken, en daardoor om de verdere ontwikkeling ervan stop te zetten.

De tekenstijl van beide manga's verschilt enorm. "Monster" is in een overwegend realistische stijl getekend, met de stijlbeheersing en het vakmanschap die we van mangaka's gewoon zijn. "Ode aan Kirihito" steunt eigenlijk ook op realisme, maar terwijl "Monster" dat realisme zo ver drijft dat af en toe foto's worden gebruikt, gaat "Ode aan Kirihito" de andere kant op, door de tekeningen af en toe te vervlakken.

Op sommige pagina's staan prachtige landschappen (bijv. p. 36, 71, 124, 125, 371). Er zijn ook mooie tafereeltjes te vinden (bijv. p. 133). Tezuka's realisme glijdt soms naar een symbolisme om de dramatische kracht en de emoties van de personages weer te geven (bijv. p. 114-116, 350-352, 377-378), zelfs tot lay-outexperimenten (p. 162).

Maar het merkwaardige is dat er vaak ook afbeeldingen zijn die lijken te lijden onder haastwerk: de tekening verspimpelt (bijv. p. 25, 379), vervlakt (bijv. p. 331) of het perspectief zit niet helemaal goed (bijv. p. 37, 343). Ook opvallend is dat hij de ene keer erg gedetailleerd tekent, en de andere keer helemaal niet. Een goed voorbeeld daarvan zijn de koppen op p. 334. Hoogstwaarschijnlijk is dat een methode om klemtoon te leggen: gedetailleerde tekeningen moeten dan nauwkeuriger worden bekeken dan ongedetailleerde tekeningen. Maar dat verklaart niet waarom er bijvoorbeeld perspectieffouten zitten in het vakje rechtsonder op p. 361: de verkorting van de lichaamsdelen van de man rechts lijkt niet in orde te zijn.

Een ander verschil tussen "Monster" en "Ode aan Kirihito" is de lengte: "Ode aan Kirihito" telt in totaal twee delen, van samen zo'n 760 p's, en is daardoor ongeveer een vijfde van de lengte van "Monster". Maar al bij al is "Monster" per pagina wel iets goedkoper dan "Ode aan Kirihito", en de regelmatiger stijl van "Monster" zal velen beter bevallen dan de soms slordig aandoende stijl van "Ode aan Kirihito". Maar al bij al is dat een kwestie van persoonlijke voorkeur: in "Ode aan Kirihito" wordt ook meer geëxperimenteerd met het tekenwerk. Wie beide reeksen leest, zal aan de vergelijking ervan extra genoegen beleven.

"Ode aan Kirihito 1: Hondenlevens", Osamu Tezuka, 2008, Amsterdam, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, oorspronkelijke titel "Ode to Kirihito", vertaling: Gerard van Buuren, gebonden, zwart-wit, 380 p's, 20 x 15,2 x 3,4 cm, ISBN 978-90-245-2831-8
prijs: 16,95 euro

De Tijdlijn * Welkomstpagina